| ||
Το λάδι στην Κρήτη, όχι μόνο είναι βασικό είδος διατροφής, αλλά, συνεχίζοντας αρχαία τοπική παράδοση, αποτελούσε μέχρι πρόσφατα είδος νομισματικής ανταλλακτικής μονάδας. Με λάδι προμηθεύονταν η νοικοκυρά τα μικροαντικείμενα που χρειαζόταν από τον περαστικό μικροέμπορα (γυρολόγο, πανερά), με λάδι γινόταν και οι μεγάλες αγορές σπιτιών και χωραφιών, λάδι έδιναν στους εράνους, λάδι στα παιδιά που έλεγαν τα κάλαντα, λάδι και στον παπά που αγίαζε το σπίτι τα Φώτα.
ΓιΆ αυτό στην Κρήτη περισσότερο από κάθε άλλο δέντρο, στην ελιά αναφέρονται πλήθος παροιμίες, παραδόσεις, τραγούδια, προλήψεις και μαντικές παρατηρήσεις, αφού το λάδι επιπλέον συνδέεται και με ιερουργίες(βάφτιση, ευχέλαιο, κτλ) και με μαγικές ενέργειες (ξεμάτιασμα κ.ά.).