Μινωική Κρήτη


	Μινωική Κρήτη

Μνημεία ελαιοκομίας στη Μινωική Κρήτη

Ιστορικη Εξελιξη:

Νεολιθική Εποχή (πριν από 9.000-5.500 χρόνια): η εξημέρωση και καλλιέργεια της ελιάς στις ελληνικές χώρες ξεκίνησε στα πρώτα στάδια της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης στη νεολιθική εποχή, στις πυκνά κατοικημένες και αναπτυγμένες περιοχές (τη νότια δυτική Κρήτη, τη Μεσαρά-Αστερούσια και την Ιεράπετρα-Σητεία. Ο ελαιόκαρπος περιλαμβανόταν στα βασικά είδη διατροφής των κατοίκων, αν και οι σχετικές μαρτυρίες είναι λίγες.

Προανακτορική Εποχή (πριν από 5500-4000 χρόνια): Είναι η πρώτη εποχή στην οποία έχομε στοιχεία για μελέτη. Τα ευρήματα που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα περιλαμβάνουν πυρήνες ελιάς από τους τάφους στη Λεβήνα (Λέντα) της νότιας Κρήτης και στο Κράσι Πεδιάδας, και από τους οικισμούς της Τρυπητής και της Αγίας Τριάδας στη νότια Κρήτη, της Κνωσού, της Μύρτου και της Βασιλικής στην Ιεράπετρα, της Ντέμπλας Χανίων και του Χαμαλευρίου Ρεθύμνου. Τα ευρήματα δεν επαρκούν για να μιλήσομε για μεγάλη παραγωγή πριν από το 2000 π.Χ. Ο ελαιόκαρπος αποτελούσε βασικό στοιχείο διατροφής, ενώ η παραγωγή λαδιού θα ήταν σε οικογενειακό επίπεδο.

Παλαιοανακτορική Εποχή (πριν από 4000-3700 χρόνια): Στην παλαιοανακτορική εποχή με τη γενικότερη συστηματοποίηση της παραγωγής, στα πλαίσια της οργάνωσης της οικονομίας, υποθέτομε ότι και η ελαιοκομία αναπτύχθηκε περισσότερο. Οι πίθοι από το παλιό ανάκτορο της Φαιστού στη νότια Κρήτη και από το ανακτορικό κτίριο στο Μοναστηράκι Αμαρίου, που ήταν εξαρτημένο από τη Φαιστό, και οι γιγάντιοι πίθοι από τα παλιό ανάκτορο της Κνωσού αποδεικνύουν τη συγκέντρωση και φύλαξη της παραγωγής και μάλιστα με τη φροντίδα της κεντρικής εξουσίας.

Νεοανακτορική και Τελική Ανακτορική (πριν από 3700-3000 χρόνια): Στην νεοανακτορική και στην τελική ανακτορική (κρητομυκηναϊκή) εποχή η ελαιοκομία αποτέλεσε βασικό τομέα της παραγωγής στη μινωική οικονομία. Στις εποχές αυτές ανήκουν τα περισσότερα τέχνεργα και εγκαταστάσεις που είναι γνωστές και δημοσιευμένες. Άλλα μνημεία ελαιοκομίας είναι οι πίθοι για την αποθήκευση του ελαιόλαδου, οι λύχνοι στους οποίους το έκαιγαν για φωτισμό, οι πιθαμφορείς και οι μικρότεροι αμφορείς - απλοί και ψευδόστομοι, με τους οποίους το μετέφεραν και το εμπορεύονταν. Μοναδικές πληροφορίες για την ελιά και το λάδι μας δίνουν οι τοιχογραφίες, τα γραπτά τεκμήρια σε γραμμική Β γραφή της τελευταίας περιόδου, και τα ζωγραφισμένα αγγεία και τα μικροτεχνήματα, κυρίως σε χρυσό.