Μόχλος - Ελιά


	Μόχλος

Το μικρό νησάκι Μόχλος βρίσκεται στην ανατολική Κρήτη , στον κόλπο του Μεραμπέλου, απέναντι από το μικρό χωριό Μόχλος. Το νησάκι ήταν στα μινωικά χρόνια ενωμένο με την απέναντι στεριά, σχηματίζοντας δύο λιμάνια κατάλληλα για προσάραξη πλοίων με κάθε καιρό.

Αυτή η στρατηγική θέση του εξηγεί γιατί εδώ άκμασε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της προανακτορικής, της παλαιοανακτορικής και νεοανακτορικής Κρήτης.

Ιδιαίτερα από την προανακτορική εποχή έχουν ανασκαφτεί στις αρχές του 20ού αι από τον αμερικανό αρχαιολόγο Ρίτσαρντ Σίγκερ, και στη δεκαετία του 1970 από τον αρχαιολόγο Κωστή Δαβάρα, τα κοινοτικά νεκροταφεία με κτιστούς ορθογώνιους τάφους.

Οι τάφοι αυτοί είναι οι πλουσιότεροι σε χρυσά κοσμήματα απ’ όλη τη μινωική Κρήτη. Η πλούσια κοινότητα εμπόρων και ναυτικών που κατοίκησε εδώ εξασκούσε το διαμετακομιστικό εμπόριο ανάμεσα στην ανατολική Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου, τις χώρες της Μικράς Ασίας και της Ανατολής.

Τα χρυσά φύλλα ελιάς των διαδημάτων
Ανάμεσα στα πλούσια χρυσά κοσμήματα που βρέθηκαν ως κτερίσματα στους τάφους είναι τα χρυσά φύλλα ελιάς, που είναι η αρχαιότερη εικαστική απεικόνιση φύλλων ελιάς στην Κρήτη.
Πρόκειται για χρυσά περίτμητα κοσμήματα της κόμης, με διακόσμηση έκτυπων στιγμών και με μίσχο. Όμοια χρυσά φύλλα προέρχονται και από τους προανακτορικούς τάφους της Μονής Οδηγήτριας, της Λεβήνας και της Αγίας Τριάδας. Βρίσκονται στα Αρχαιολογικά Μουσεία του Ηρακλείου και του Αγίου Νικολάου, και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Τα φύλλα στερεώνονταν μόνα τους ή σε δέσμες με μίσχο από χρυσό σύρμα πάνω σε στενή χρυσή ταινία, που στερεωνόταν με χρυσό σύρμα πάνω στα μαλλιά.

Το μόνο διάδημα που σώθηκε πλήρες, με στερεωμένη τη δέσμη των φύλλων, είναι εκείνο από τη Μονή Οδηγήτριας.

Τα φύλλα της ελιάς στην περίπτωση των χρυσών κοσμημάτων αποδίδουν με την τεχνική του μέρους έναντι του όλου (pars pro toto) το κλαδί της ελιάς και τελικά το ίδιο το ελαιόδεντρο.
Ως αναπόσπαστο στοιχείο της κρητικής φύσης, η ελιά αποτέλεσε προσφιλές θέμα για τις εικαστικές εκφράσεις των Μινωιτών. Η μινωική τέχνη υπηρετεί τη θρησκεία και τη λατρεία και εξυμνεί τη μητέρα φύση. Πιθανόν η ελιά ήταν ιερό δέντρο των Μινωιτών.

Αν δεχτούμε ότι η ελιά ήταν ιερό δέντρο, τότε εξηγείται η παρουσία της ως στοιχείο διακόσμησης σε αγγεία πήλινα και λίθινα, αλλά και σε παραστάσεις στις τοιχογραφίες και σε λατρευτικές σκηνές πάνω σε χρυσούς δακτυλίους, σφραγίδες και σφραγίσματα. Ακόμη μιμήθηκαν τα φύλλα της σε χρυσά κοσμήματα που συνόδευαν τους νεκρούς (η ελιά είναι το κατεξοχήν σύμβολο της αθανασίας).