Το ελαιοτριβείο στο μετόχι του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα, στο Παζινό των Χανίων
(ύστερος 16ος–πρώιμος 17ος αι.)

Άποψη του ελαιοτριβείου από ΒΑ.	Η κύρια πλευρά του ελαιοτριβείου από Ν.

Το μετόχι του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα, ένα από τα δέκα μετόχια της μονής Γουβερνέτου που αναφέρονται σε κώδικα του 1832, βρίσκεται στο Ακρωτήρι Χανίων, νότια του οικισμού Παζινό. Πρόκειται για ένα ιδιόρρυθμο αρχιτεκτονικά μοναστήρι στο οποίο το ελαιοτριβείο καταλαμβάνει τη βόρεια πλευρά μιας μικρής αυλής, που περικλείει μερικώς το Καθολικό. Ανήκει στο τύπο του μονόχωρου θολοσκέπαστου ελαιοτριβείου και έχει συνολικές διαστάσεις 15x6μ. στον άξονα ανατολικά προς δυτικά. Το δυτικό του τμήμα φέρει όροφο που λειτουργούσε ως Αρχονταρίκι. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του μας παραπέμπουν στον ύστερο 16ο–πρώιμο 17ο αι., εποχή στην οποία ανήκει και η κύρια φάση της μονής. Η κύρια είσοδός του, που επιτρέπει την επικοινωνία με τη μονή, βρίσκεται στη νότια πλευρά του, ενώ μια άλλη, στη βόρεια, χρησίμευε για τη μεταφορά του ελαιοκάρπου στο εσωτερικό του.

Στο μέσο του, κυκλικό τόξο χωρίζει το χώρο σε δύο τμήματα. Στο δυτικό βρίσκεται ο ελαιόμυλος του νεώτερου τύπου (ύστερος 19ος-πρώιμος 20ός αι.) με τρεις ανισομεγέθεις μυλόπετρες πάνω σε κτιστή βάση, με περιχείλωμα από λαξευτή λιθοδομή. Σε επαφή με το δυτικό τοίχο του δημιουργείται, μέσω ενός χαμηλού τοίχου, ένας ανοιχτός χώρος που πιθανότατα χρησίμευε ως χώρος αποθήκευσης του ελαιοκάρπου. Οι επιμήκεις τοίχοι του διαμορφώνονται με τρεις χαμηλές και φαρδιές κόγχες (δύο στο βόρειο τοίχο και μία στο νότιο) βοηθητικής χρήσης, ενώ στο νότιο τοίχο βρίσκεται το υπερυψωμένο τζάκι, εξάρτημα απαραίτητο για τη θέρμανση του νερού, το οποίο φέρει υψηλή εξέχουσα καμινάδα. Στην ανατολική πλευρά του σώζεται το μεταλλικό πιεστήριο του τύπου με τους τέσσερις στύλους, που ανήκει στην ίδια εποχή με τον ελαιόμυλο. Δίπλα του υψώνεται και ο μποτζεργάτης, που ήταν απαραίτητος για τη λειτουργία του πιεστηρίου.
   
Το ελαιοτριβείο, που αποκαταστάθηκε το 1992, έτος που πραγματοποιήθηκαν εργασίες από την 13η ΕΒΑ στο σύνολο της μονής, σήμερα αποτελεί έναν επισκέψιμο χώρο.